Κυριακή, 23 Δεκέμβριος 2012
Η ιστορία των αποδράσεων κρατουμένων από πάσης φύσεως χώρους κράτησης είναι μακρά και ιδιαιτέρως πλούσια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Ο όρος «κινηματογραφικές αποδράσεις», που χρησιμοποιούν ευρέως τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, ίσως δεν κρίνεται αρκετός, για να περιγράψει ικανοποιητικά την ευρηματικότητα, το σχεδιασμό, αλλά και την εκτελεστική ικανότητα των κρατουμένων-δραστών.Η ανθρώπινη ευρηματικότητα σε συνδυασμό με τη ροπή προς την ελευθερία φαίνεται ότι δημιουργεί ένα εκρηκτικό μίγμα, ικανό να ανατινάξει κάθε μηχανισμό φύλαξης, ιδιαίτερα όταν οι φορείς του προβαίνουν σε εύκολα και επαναλαμβανόμενα σφάλματα που διευκολύνουν τους επίδοξους δραπέτες...
Δυστυχώς, τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί και στη χώρα μας και αφορούν σε αποδράσεις κρατουμένων τόσο από
σωφρονιστικά και αστυνομικά καταστήματα όσο και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής τους σε διάφορους προορισμούς, είναι πάρα πολλά. Από αυτά, σε άλλα διώχτηκαν ποινικά και πειθαρχικά πολλοί συνάδελφοί σου και σε κάποια άλλα τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους.
σωφρονιστικά και αστυνομικά καταστήματα όσο και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής τους σε διάφορους προορισμούς, είναι πάρα πολλά. Από αυτά, σε άλλα διώχτηκαν ποινικά και πειθαρχικά πολλοί συνάδελφοί σου και σε κάποια άλλα τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους.
Αιτία, η ανεπαρκής σωματική έρευνα, η μη ασφαλής ή η απουσία χειροπέδησης και η μη τήρηση ασφαλών διαδικασιών μεταφοράς και φρούρησης των κρατουμένων Μην ξεχνάς! Κάθε κρατούμενο που συνοδεύεις ή φρουρείς και ιδιαίτερα εκείνον που διώκεται για αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου, να τον θεωρείς επικίνδυνο. Υπάρχουν σκληροί κακοποιοί που δεν έτυχε ποτέ να αποπειραθούν να δραπετεύσουν ή να δημιουργήσουν πρόβλημα στους συνοδούς τους αστυνομικούς, είτε γιατί δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να το κάνουν είτε γιατί τα «βρήκαν» με τον εαυτό τους, δηλαδή αποφάσισαν ότι έφτασε η ώρα να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους και συμβιβάστηκαν με την ιδέα αυτή. Εσύ, όμως,
ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβει στο μυαλό του ο κάθε παραβάτης του νόμου. Υπάρχουν άνθρωποι που άλλες φορές αντέχουν στη σκέψη ότι θα φυλακιστούν και οι ίδιοι, κάποιες άλλες φορές δεν το αντέχουν. Ακόμη και για ασήμαντα αδικήματα, πολλοί άνθρωποι μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνοι, όταν συλλαμβάνονται, λόγω των έντονων συναισθημάτων που βιώνουν. Το αίσθημα για την ελευθερία που χάνουν, η ντροπή, ο εξευτελισμός στο κοινωνικό τους περιβάλλον, οι ενοχές, η σκέψη για την οικογένειά τους που θα μείνει πίσω, ίσως απροστάτευτη κ.λπ., μπορεί να τους οδηγήσουν σε απονενοημένες ενέργειες και να επιχειρήσουν να σου επιτεθούν, με σκοπό να αποδράσουν ή ακόμη και να αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν.
Πρέπει επομένως, να είσαι πάντοτε έτοιμος να αντιμετωπίσεις τέτοιες συμπεριφορές και ενέργειες κρατουμένων, όταν έχεις ορισθεί να μεταγάγεις κάποιους από αυτούς ή τους έχεις υπό περιορισμό, στο κρατητήριο της υπηρεσίας σου.
Η επιμελημένη σωματική έρευνα, η χειροπέδηση και οι προβλεπόμενες διαδικασίες μεταγωγής αποτελούν, ίσως τις βασικότερες προτεραιότητες για να χειριστεί κάποιος με ασφάλεια τους κρατουμένους. Να τις λαμβάνεις πάντα σοβαρά υπόψη σου και να τις τηρείς, ώστε και την φρούρηση και προστασία των κρατουμένων να εξασφαλίζεις, αλλά και την σωματική σου ακεραιότητα να προστατεύεις.
Για να βοηθηθείς στο δύσκολο, επικίνδυνο και υπεύθυνο έργο της μεταγωγής και φρούρησης κρατουμένων, να ακολουθείς κάθε φορά τις παρακάτω αρχές:
1. Η βασικότερη αρχή, για να ενεργήσεις μια ασφαλή μεταγωγή, είναι να γνωρίζεις καλά τους κανονισμούς της υπηρεσίας σου και γενικά το νομικό πλαίσιο που αφορά στις μεταγωγές και στη φρούρηση των κρατουμένων. Αυτό θα σε προστατεύσει τόσο από νομικά και πειθαρχικά προβλήματα όσο και από προβλήματα τακτικής.
2. Μην αφήνεις ποτέ τους κρατουμένους μόνους είτε αυτοί βρίσκονται σε κάποιο γραφείο ή στο περιπολικό σου και μην επιτρέπεις, έστω και για λίγα μέτρα, να κινούνται ασυνόδευτοι.
3. Εφάρμοσε σωστή και ασφαλή χειροπέδηση. Πέρα από όσα επιβάλλεται να κάνεις για την ασφαλή χειροπέδηση του κρατουμένου (π.χ. χέρια δεμένα πίσω), πρέπει να λάβεις σοβαρά υπόψη σου και την προστασία του από τραυματισμούς. Γιατί μια από τις καταγγελίες βιαιότητας της αστυνομίας σε βάρος των κρατουμένων περιστρέφεται γύρω από τις χειροπέδες που σφίγγουν και πληγώνουν τους καρπούς των χεριών, όταν δεν είναι διπλοκλειδωμένες (σημ. αυτές που διαθέτουν ασφάλεια και σταθεροποιούν τους κρίκους, ώστε να μην κλείνουν περισσότερο). Οι διπλοκλειδωμένες χειροπέδες αφενός προστατεύουν τον κρατούμενο από τραυματισμό και αφετέρου εξασφαλίζουν μεγαλύτερη αξιοπιστία στον μηχανισμό τους.
4. Να είσαι προσεκτικός και επιφυλακτικός με όλους τους κρατουμένους, ακόμη και με εκείνους που είναι δεμένοι με χειροπέδες. Να θυμάσαι ότι και οι καλύτερες χειροπέδες είναι μόνο για προσωρινό και όχι ασφαλή περιορισμό. Ακόμη και με τα χέρια δεμένα στην πλάτη τους, οι κρατούμενοι δεν παύουν να είναι επικίνδυνοι.
5. Να λαμβάνεις, για την προστασία σου, ασφαλή θέση σε σχέση με τη θέση των κρατουμένων.
- Όταν τους μεταφέρεις με το περιπολικό σου ή άλλο όχημα
- Όταν τους συνοδεύεις πεζή
- Όταν τους ανακρίνεις στο γραφείο σου
- Όταν τους φρουρείς
Πολλοί αστυνομικοί ξεχνούν την προστασία του όπλου τους και γυρίζουν αφηρημένα την πλάτη τους στους κρατουμένους ή εκθέτουν σ’ αυτούς την πλευρά στην οποία μεταφέρουν τον οπλισμό τους. Το όπλο σου πρέπει να βρίσκεται πάντα υπό τον έλεγχό σου και όχι ξεχασμένο κάπου στο περιπολικό σου ή στο γραφείο σου. Θυμήσου ότι το μόνο πράγμα που στέκεται ανάμεσα στη φυλακή και στην ελευθερία του κρατουμένου είσαι εσύ. Απόφυγε να τον βάζεις σε πειρασμό να αποπειραθεί τον αφοπλισμό σου.
6. Να είσαι συστηματικός κατά τη σωματική έρευνα, χωρίζοντας νοητά το σώμα του κρατουμένου σε τεταρτημόρια, τα οποία πρέπει να αλληλεπικαλύπτονται, έτσι ώστε, όταν τα ερευνήσεις όλα, να είσαι σίγουρος ότι δεν θα παραλειφθεί κανένα σημείο του σώματος. Για καλύτερο και πιο σίγουρο αποτέλεσμα να ζητάς να ερευνηθεί ο κρατούμενος και από
άλλον συνάδελφό σου.
Ιδιαίτερα, πρέπει να τονιστεί η σημασία της επανάληψης της σωματικής έρευνας σε κάθε κρατούμενο, όταν η ευθύνη αυτού μεταφέρεται από έναν αστυνομικό σε άλλο. Δεν θα πρέπει να παρεξηγηθείς ή να νιώσεις προσβεβλημένος, αν ο συνάδελφός σου που θα αναλάβει την ευθύνη του κρατουμένου μετά από σένα, τον ερευνήσει ούτε να σκεφτείς ότι θα προσβάλεις εσύ τον συνάδελφό σου, όταν ερευνήσεις τον κρατούμενο που σου παραδίδει.
7. Τεκμηρίωσε την ταυτοπροσωπία των κρατουμένων που παραλαμβάνεις και ενημερώσου για το ποινικό τους παρελθόν.
Παραλαμβάνοντας έναν κρατούμενο για μεταγωγή εξασφάλισε ότι έχεις παραλάβει το σωστό πρόσωπο. Αυτό μπορεί να προσδιοριστεί από:
- Την προσωπική επαφή σου με τον κρατούμενο, ρωτώντας το όνομά του και συγκρίνοντάς το με τα σχετικά έγγραφα της μεταγωγής του ή αν τον γνωρίζεις προσωπικά.
- Τα συνοδευτικά έγγραφα του κρατουμένου και την επιβεβαίωση και επαλήθευση από την υπηρεσία παραλαβής του, ότι είναι το σωστό πρόσωπο.
Η ταυτοπροσωπία και γενικά οι επαρκείς πληροφορίες που θα λάβεις για τον κρατούμενό σου, αποτελούν για σένα απαραίτητη προϋπόθεση για την ασφάλειά σου. Φαντάσου να μεταγάγεις ή να φρουρείς ένα πολύ επικίνδυνο άτομο και να μη γνωρίζεις το ποινικό του παρελθόν.
8. Όταν παραλαμβάνεις κρατουμένους, καίτοι αυτοί έχουν ερευνηθεί από συναδέλφους σου, επανάλαβε τη σωματική τους έρευνα. Ίσως αυτό το μέτρο θεωρηθεί από κάποιο συνάδελφό σου υπερβολικό, αλλά εσύ ποτέ μην το θεωρείς ως τέτοιο. Η επανάληψη της έρευνας μπορεί να σώσει τη ζωή σου ή να αποτρέψει μια απόδραση. Είναι πολλά τα περιστατικά, κατά τα οποία, σε σωματική έρευνα κρατουμένων, βρέθηκαν αντικείμενα, τα οποία δεν είχαν ανακαλυφθεί σε προηγηθείσα σωματική τους έρευνα. Επίσης, είναι αναγκαίο, μετά από κάθε μετακίνηση ενός κρατουμένου (π.χ. ανακριτή, δικαστήρια, νοσοκομεία κ.λπ.), να επαναλαμβάνεις τη σωματική του έρευνα. Είναι πολύ πιθανόν, όσο τον μετέφερες είτε πεζή είτε με όχημα, από ένα σημείο σε άλλο, να κατάφερε να αρπάξει κρυφά ή κάποιος άλλος να του έδωσε κάποιο αντικείμενο ή όπλο.
9. Να ερευνάς τις αποσκευές των κρατουμένων. Κατά την παραλαβή κρατουμένων, πέρα από τους ίδιους, ερεύνησε και τις αποσκευές που μεταφέρουν για ανεύρεση ναρκωτικών ουσιών, πειστηρίων εγκλήματος ή άλλων αντικειμένων που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την απόδρασή τους ή να χρησιμοποιηθούν ως όπλα εναντίον σου. Μερικά αντικείμενα που μεταφέρει ο κρατούμενος μπορεί αρχικά να φανούν ακίνδυνα, αλλά με μια προσεκτικότερη ματιά, ίσως αποδειχτεί ότι κάποιο από αυτά είναι ένα πυροβόλο όπλο ή αντικείμενο τέτοιο, που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει εναντίον σου ή αντίστοιχα να τον βοηθήσει στη διαφυγή του.
10. Παραλαμβάνοντας ή παραδίδοντας έναν κρατούμενο σε συναδέλφους σου και για την μεγαλύτερη ασφάλεια τόσο των εμπλεκομένων αστυνομικών όσο και του ιδίου, προτού του αφαιρέσετε τις χειροπέδες, τοποθετήστε ένα δεύτερο ζευγάρι χειροπεδών πίσω από αυτές.
Με τον τρόπο αυτό δεν θα βρεθεί ο κρατούμενος, έστω και στιγμιαία, χωρίς χειροπέδες, όταν θα αφαιρέσετε τις αρχικές.
11. Ερεύνησε το περιπολικό σου, πριν μεταφέρεις μ’ αυτό κάποιον κρατούμενο. Είναι πιθανόν, ιδιαίτερα στα πίσω καθίσματα, να έχετε ξεχάσει εσύ ή ο συνάδελφός σου ένα όπλο, όπως το υποπολυβόλο, το οποίο νομίζατε ότι βρίσκεται ασφαλισμένο στο πορτμπαγκάζ. Επίσης υπάρχει η πιθανότητα κάποιος άλλος κρατούμενος να «ξεφορτώθηκε» στο περιπολικό σου, σε προηγούμενη βάρδια, κάποιο πυροβόλο ή άλλο όπλο, προκειμένου να μην το βρουν πάνω του οι αστυνομικοί που τον συνόδευαν ή που δεν βρήκαν κατά τη σωματική του έρευνα.
Μην ξεχνάς ότι, κατά καιρούς, βρέθηκαν ανάμεσα στα καθίσματα περιπολικών, όταν αυτά μεταφέρθηκαν για επισκευή στο συνεργείο, όπλα και διάφορα άλλα αντικείμενα, τα οποία είχαν κρύψει κρατούμενοι ή άτομα που είχαν προσαχθεί με αυτά. Μετά την παράδοση του κρατουμένου στον προορισμό του, ερεύνησε εκ νέου το περιπολικό σου, για να βεβαιωθείς ότι ο κρατούμενος δεν έκρυψε μέσα σ’ αυτό παρόμοια αντικείμενα.
12. Ερεύνησε το κρατητήριο της υπηρεσίας σου, πριν οδηγήσεις σ’ αυτό κάποιον κρατούμενο. Αφημένα ή ξεχασμένα αντικείμενα από άλλους κρατουμένους μπορεί να χρησιμοποιηθούν για επίθεση, απόδραση ή αυτοκτονία. Πρόσφατα, συνάδελφός σου διώχτηκε πειθαρχικά, όταν αμέλησε να ερευνήσει το κρατητήριο της υπηρεσίας του, με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει ένας κρατούμενος, τον οποίο οδήγησε εκεί, με μια ζώνη που είχε αφεθεί από άλλο κρατούμενο. Επίσης, ερεύνησε αν τα παράθυρα και η πόρτα του κρατητηρίου είναι ασφαλή, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα κάγκελα, τα οποία πρέπει να ελέγχονται τακτικά. Έλεγξε λοιπόν αν είναι κανονικά στη θέση τους και δεν έχουν λιμαριστεί.
13. Αφαίρεσε από το γραφείο σου και μην αφήνεις εκτεθειμένα όπλα ή βαριά και επικίνδυνα αντικείμενα, όπως γυάλινα ανθοδοχεία, σταχτοδοχεία, χαρτοκόπτες κ.λπ., γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν εναντίον σου από κρατουμένους, τη στιγμή που τους καταγράφεις στο βιβλίο κρατουμένων ή να τα αφαιρέσουν κρυφά και να τα μεταφέρουν στο κρατητήριο.
14. Αν, κατά τη μεταφορά ενός κρατουμένου σε έναν προορισμό (π.χ. ανακριτή, δικαστήρια, νοσοκομείο κ.λπ.), αυτός σου ζητήσει να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα, πριν το επιτρέψεις, βεβαιώσου ότι δεν υπάρχει σ’ αυτήν έξοδος διαφυγής και ερεύνησε αν υπάρχουν όπλα ή άλλα αντικείμενα, τα οποία σκόπιμα μπορεί να έκρυψε εκεί, εκ των προτέρων, κάποιος φίλος του. Σε καμία δε περίπτωση, ο κρατούμενος δεν πρέπει να βρεθεί στον χώρο της τουαλέτας, μαζί με κάποιο άλλο πρόσωπο. Όσο ο κρατούμενος βρίσκεται στην τουαλέτα, μην απομακρύνεσαι από την πόρτα της, η οποία θα πρέπει πάντοτε να παραμένει ανοιχτή. Ανάκτησε τον φυσικό του έλεγχο όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
15. Μην επιτρέπεις να πλησιάζουν τον κρατούμενο άτομα, όταν τον μεταγάγεις ή όταν παραμένετε σε κάποιο χώρο. Εσύ θα αποφασίσεις, κατά την κρίση σου, αν θα επιτρέψεις κάποια συζήτηση μεταξύ του κρατουμένου και κάποιου τρίτου προσώπου.
16. Μη συζητάς με τον κρατούμενο θέματα που αφορούν στην υπόθεση για την οποία κατηγορείται. Ιδιαίτερα, όταν αυτή βρίσκεται στο στάδιο της προανάκρισης, ίσως του δώσεις άθελά σου πληροφορίες τις οποίες δεν πρέπει να γνωρίζει και δυσκολέψεις, με τον τρόπο αυτό, την ανάκριση. Είναι δυνατόν επίσης να αποπειραθεί να δραπετεύσει, με τις όποιες συνέπειες μπορεί να έχει η απόπειρα αυτή για σένα, αν αντιληφθεί από τη συζήτησή σας ότι η εξέλιξη της υπόθεσής του δεν είναι καλή.
17. Μην απαντάς σε οποιεσδήποτε προσωπικές ερωτήσεις που αφορούν εσένα και την οικογένειά σου. Πολλοί κακοποιοί είναι ιδιαίτερα έμπειροι στο να αποκτούν την εμπιστοσύνη των αστυνομικών και να πληροφορούνται διάφορες λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής. Τις πληροφορίες αυτές, ίσως τις χρησιμοποιήσουν μακροπρόθεσμα, για να απειλήσουν ή να εκβιάσουν τους ίδιους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Επίσης, από τέτοιου είδους συζητήσεις, δημιουργείται εξοικείωση με τους κρατουμένους, με αποτέλεσμα τον εφησυχασμό των αστυνομικών και την ελάττωση της προσοχής και της ετοιμότητάς τους.
Μην ξεχνάς! Οι κρατούμενοι βρίσκονται εκεί για κάποιο λόγο. Δεν είναι οι φίλοι σου. Ενώ πρέπει να τους φέρεσαι με σεβασμό και ευγένεια, δεν είναι ασφαλές να είσαι πολύ φιλικός μαζί τους ή να τους γίνεσαι υπερβολικά γνωστός.
18. Να αποφεύγεις, όσο είναι δυνατόν, να γίνονται αντιληπτές από τους κρατουμένους οι συζητήσεις, μέσω ασυρμάτου ή μεταξύ των συναδέλφων σου, οι οποίες αφορούν στο πρόγραμμα της μεταγωγής (τόπος προορισμού, χρόνος αφιξοαναχωρίσεως, δρομολόγιο, στάσεις κ.λπ.). Τηρώντας την τακτική αυτή, είναι δύσκολο να πληροφορηθούν το δρομολόγιο της μεταγωγής συνεργοί των κρατουμένων και έτσι αποτρέπεις πιθανή ενέδρα ή επίθεση απελευθέρωσής τους, σε κάποιο σημείο της διαδρομής.
19. Να περιμένεις μια «παγίδα» κάθε φορά που ένας κρατούμενος ζητά κάτι που θα σε φέρει κοντά του. Προσπάθησε να έχεις βοήθεια κάθε φορά που πρέπει να ελέγξεις οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί –πραγματικό ή όχι. Σε αυτά περιλαμβάνονται και κρατούμενοι που δείχνουν άρρωστοι, που έχουν λιποθυμήσει, που έχουν παραισθήσεις ή που γίνονται ξαφνικά βίαιοι. Όποια κι αν είναι η κατάστασή τους, είτε αληθινή είτε προσποιητή, ένας κρατούμενος που προσποιείται είναι πολύ επικίνδυνος. Κάλεσε όσες ενισχύσεις χρειαστεί, ακόμη και ιατρικό προσωπικό, αν η κατάσταση το απαιτεί. Αν χρειαστεί να ασφαλίσεις εκ νέου τον κρατούμενό σου, προσπάθησε να καλύπτεσαι από ενισχύσεις και κάνε το έξω από το όχημα μεταφοράς και όχι στον περιορισμένο χώρο των πίσω καθισμάτων.
20. Δείξε ότι είσαι επαγγελματίας και κατάλληλος για αυτό που κάνεις. Από τις εν γένει ενέργειές σου μπροστά στους κρατουμένους πρέπει να διαφαίνεται η σιγουριά, η γνώση, η σοβαρότητα, η ετοιμότητα, η υπευθυνότητα, η δυναμική κ.λπ. που διαθέτεις. Γενικά η παρουσία σου, τόσο από εμφάνιση όσο και από συμπεριφορά, πρέπει να αναδεικνύει τον επαγγελματισμό σου.
Για το λόγο αυτό, η στολή σου πρέπει να είναι πάντοτε καθαρή και σιδερωμένη και τα παπούτσια σου γυαλισμένα.
Μην εγκαταλείψεις τη συνήθεια να γυμνάζεσαι και να διατηρείσαι σε καλή φυσική κατάσταση. Μην ξεχνάς ότι, οι κακοποιοί, είτε είναι κρατούμενοι είτε όχι, θα σε «διαβάσουν» με προσοχή. Αν φαίνεσαι ότι είσαι «περισσότερο» από όσο μπορούν να καταφέρουν, θα διστάσουν πιθανώς να σου επιτεθούν με σκοπό να διαφύγουν. Σε καμία δε περίπτωση μην καταληφθείς από τη ρουτίνα και μειώσεις την προσοχή και την ετοιμότητά σου.
ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβει στο μυαλό του ο κάθε παραβάτης του νόμου. Υπάρχουν άνθρωποι που άλλες φορές αντέχουν στη σκέψη ότι θα φυλακιστούν και οι ίδιοι, κάποιες άλλες φορές δεν το αντέχουν. Ακόμη και για ασήμαντα αδικήματα, πολλοί άνθρωποι μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνοι, όταν συλλαμβάνονται, λόγω των έντονων συναισθημάτων που βιώνουν. Το αίσθημα για την ελευθερία που χάνουν, η ντροπή, ο εξευτελισμός στο κοινωνικό τους περιβάλλον, οι ενοχές, η σκέψη για την οικογένειά τους που θα μείνει πίσω, ίσως απροστάτευτη κ.λπ., μπορεί να τους οδηγήσουν σε απονενοημένες ενέργειες και να επιχειρήσουν να σου επιτεθούν, με σκοπό να αποδράσουν ή ακόμη και να αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν.
Πρέπει επομένως, να είσαι πάντοτε έτοιμος να αντιμετωπίσεις τέτοιες συμπεριφορές και ενέργειες κρατουμένων, όταν έχεις ορισθεί να μεταγάγεις κάποιους από αυτούς ή τους έχεις υπό περιορισμό, στο κρατητήριο της υπηρεσίας σου.
Η επιμελημένη σωματική έρευνα, η χειροπέδηση και οι προβλεπόμενες διαδικασίες μεταγωγής αποτελούν, ίσως τις βασικότερες προτεραιότητες για να χειριστεί κάποιος με ασφάλεια τους κρατουμένους. Να τις λαμβάνεις πάντα σοβαρά υπόψη σου και να τις τηρείς, ώστε και την φρούρηση και προστασία των κρατουμένων να εξασφαλίζεις, αλλά και την σωματική σου ακεραιότητα να προστατεύεις.
Για να βοηθηθείς στο δύσκολο, επικίνδυνο και υπεύθυνο έργο της μεταγωγής και φρούρησης κρατουμένων, να ακολουθείς κάθε φορά τις παρακάτω αρχές:
1. Η βασικότερη αρχή, για να ενεργήσεις μια ασφαλή μεταγωγή, είναι να γνωρίζεις καλά τους κανονισμούς της υπηρεσίας σου και γενικά το νομικό πλαίσιο που αφορά στις μεταγωγές και στη φρούρηση των κρατουμένων. Αυτό θα σε προστατεύσει τόσο από νομικά και πειθαρχικά προβλήματα όσο και από προβλήματα τακτικής.
2. Μην αφήνεις ποτέ τους κρατουμένους μόνους είτε αυτοί βρίσκονται σε κάποιο γραφείο ή στο περιπολικό σου και μην επιτρέπεις, έστω και για λίγα μέτρα, να κινούνται ασυνόδευτοι.
3. Εφάρμοσε σωστή και ασφαλή χειροπέδηση. Πέρα από όσα επιβάλλεται να κάνεις για την ασφαλή χειροπέδηση του κρατουμένου (π.χ. χέρια δεμένα πίσω), πρέπει να λάβεις σοβαρά υπόψη σου και την προστασία του από τραυματισμούς. Γιατί μια από τις καταγγελίες βιαιότητας της αστυνομίας σε βάρος των κρατουμένων περιστρέφεται γύρω από τις χειροπέδες που σφίγγουν και πληγώνουν τους καρπούς των χεριών, όταν δεν είναι διπλοκλειδωμένες (σημ. αυτές που διαθέτουν ασφάλεια και σταθεροποιούν τους κρίκους, ώστε να μην κλείνουν περισσότερο). Οι διπλοκλειδωμένες χειροπέδες αφενός προστατεύουν τον κρατούμενο από τραυματισμό και αφετέρου εξασφαλίζουν μεγαλύτερη αξιοπιστία στον μηχανισμό τους.
4. Να είσαι προσεκτικός και επιφυλακτικός με όλους τους κρατουμένους, ακόμη και με εκείνους που είναι δεμένοι με χειροπέδες. Να θυμάσαι ότι και οι καλύτερες χειροπέδες είναι μόνο για προσωρινό και όχι ασφαλή περιορισμό. Ακόμη και με τα χέρια δεμένα στην πλάτη τους, οι κρατούμενοι δεν παύουν να είναι επικίνδυνοι.
5. Να λαμβάνεις, για την προστασία σου, ασφαλή θέση σε σχέση με τη θέση των κρατουμένων.
- Όταν τους μεταφέρεις με το περιπολικό σου ή άλλο όχημα
- Όταν τους συνοδεύεις πεζή
- Όταν τους ανακρίνεις στο γραφείο σου
- Όταν τους φρουρείς
Πολλοί αστυνομικοί ξεχνούν την προστασία του όπλου τους και γυρίζουν αφηρημένα την πλάτη τους στους κρατουμένους ή εκθέτουν σ’ αυτούς την πλευρά στην οποία μεταφέρουν τον οπλισμό τους. Το όπλο σου πρέπει να βρίσκεται πάντα υπό τον έλεγχό σου και όχι ξεχασμένο κάπου στο περιπολικό σου ή στο γραφείο σου. Θυμήσου ότι το μόνο πράγμα που στέκεται ανάμεσα στη φυλακή και στην ελευθερία του κρατουμένου είσαι εσύ. Απόφυγε να τον βάζεις σε πειρασμό να αποπειραθεί τον αφοπλισμό σου.
6. Να είσαι συστηματικός κατά τη σωματική έρευνα, χωρίζοντας νοητά το σώμα του κρατουμένου σε τεταρτημόρια, τα οποία πρέπει να αλληλεπικαλύπτονται, έτσι ώστε, όταν τα ερευνήσεις όλα, να είσαι σίγουρος ότι δεν θα παραλειφθεί κανένα σημείο του σώματος. Για καλύτερο και πιο σίγουρο αποτέλεσμα να ζητάς να ερευνηθεί ο κρατούμενος και από
άλλον συνάδελφό σου.
Ιδιαίτερα, πρέπει να τονιστεί η σημασία της επανάληψης της σωματικής έρευνας σε κάθε κρατούμενο, όταν η ευθύνη αυτού μεταφέρεται από έναν αστυνομικό σε άλλο. Δεν θα πρέπει να παρεξηγηθείς ή να νιώσεις προσβεβλημένος, αν ο συνάδελφός σου που θα αναλάβει την ευθύνη του κρατουμένου μετά από σένα, τον ερευνήσει ούτε να σκεφτείς ότι θα προσβάλεις εσύ τον συνάδελφό σου, όταν ερευνήσεις τον κρατούμενο που σου παραδίδει.
7. Τεκμηρίωσε την ταυτοπροσωπία των κρατουμένων που παραλαμβάνεις και ενημερώσου για το ποινικό τους παρελθόν.
Παραλαμβάνοντας έναν κρατούμενο για μεταγωγή εξασφάλισε ότι έχεις παραλάβει το σωστό πρόσωπο. Αυτό μπορεί να προσδιοριστεί από:
- Την προσωπική επαφή σου με τον κρατούμενο, ρωτώντας το όνομά του και συγκρίνοντάς το με τα σχετικά έγγραφα της μεταγωγής του ή αν τον γνωρίζεις προσωπικά.
- Τα συνοδευτικά έγγραφα του κρατουμένου και την επιβεβαίωση και επαλήθευση από την υπηρεσία παραλαβής του, ότι είναι το σωστό πρόσωπο.
Η ταυτοπροσωπία και γενικά οι επαρκείς πληροφορίες που θα λάβεις για τον κρατούμενό σου, αποτελούν για σένα απαραίτητη προϋπόθεση για την ασφάλειά σου. Φαντάσου να μεταγάγεις ή να φρουρείς ένα πολύ επικίνδυνο άτομο και να μη γνωρίζεις το ποινικό του παρελθόν.
8. Όταν παραλαμβάνεις κρατουμένους, καίτοι αυτοί έχουν ερευνηθεί από συναδέλφους σου, επανάλαβε τη σωματική τους έρευνα. Ίσως αυτό το μέτρο θεωρηθεί από κάποιο συνάδελφό σου υπερβολικό, αλλά εσύ ποτέ μην το θεωρείς ως τέτοιο. Η επανάληψη της έρευνας μπορεί να σώσει τη ζωή σου ή να αποτρέψει μια απόδραση. Είναι πολλά τα περιστατικά, κατά τα οποία, σε σωματική έρευνα κρατουμένων, βρέθηκαν αντικείμενα, τα οποία δεν είχαν ανακαλυφθεί σε προηγηθείσα σωματική τους έρευνα. Επίσης, είναι αναγκαίο, μετά από κάθε μετακίνηση ενός κρατουμένου (π.χ. ανακριτή, δικαστήρια, νοσοκομεία κ.λπ.), να επαναλαμβάνεις τη σωματική του έρευνα. Είναι πολύ πιθανόν, όσο τον μετέφερες είτε πεζή είτε με όχημα, από ένα σημείο σε άλλο, να κατάφερε να αρπάξει κρυφά ή κάποιος άλλος να του έδωσε κάποιο αντικείμενο ή όπλο.
9. Να ερευνάς τις αποσκευές των κρατουμένων. Κατά την παραλαβή κρατουμένων, πέρα από τους ίδιους, ερεύνησε και τις αποσκευές που μεταφέρουν για ανεύρεση ναρκωτικών ουσιών, πειστηρίων εγκλήματος ή άλλων αντικειμένων που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την απόδρασή τους ή να χρησιμοποιηθούν ως όπλα εναντίον σου. Μερικά αντικείμενα που μεταφέρει ο κρατούμενος μπορεί αρχικά να φανούν ακίνδυνα, αλλά με μια προσεκτικότερη ματιά, ίσως αποδειχτεί ότι κάποιο από αυτά είναι ένα πυροβόλο όπλο ή αντικείμενο τέτοιο, που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει εναντίον σου ή αντίστοιχα να τον βοηθήσει στη διαφυγή του.
10. Παραλαμβάνοντας ή παραδίδοντας έναν κρατούμενο σε συναδέλφους σου και για την μεγαλύτερη ασφάλεια τόσο των εμπλεκομένων αστυνομικών όσο και του ιδίου, προτού του αφαιρέσετε τις χειροπέδες, τοποθετήστε ένα δεύτερο ζευγάρι χειροπεδών πίσω από αυτές.
Με τον τρόπο αυτό δεν θα βρεθεί ο κρατούμενος, έστω και στιγμιαία, χωρίς χειροπέδες, όταν θα αφαιρέσετε τις αρχικές.
11. Ερεύνησε το περιπολικό σου, πριν μεταφέρεις μ’ αυτό κάποιον κρατούμενο. Είναι πιθανόν, ιδιαίτερα στα πίσω καθίσματα, να έχετε ξεχάσει εσύ ή ο συνάδελφός σου ένα όπλο, όπως το υποπολυβόλο, το οποίο νομίζατε ότι βρίσκεται ασφαλισμένο στο πορτμπαγκάζ. Επίσης υπάρχει η πιθανότητα κάποιος άλλος κρατούμενος να «ξεφορτώθηκε» στο περιπολικό σου, σε προηγούμενη βάρδια, κάποιο πυροβόλο ή άλλο όπλο, προκειμένου να μην το βρουν πάνω του οι αστυνομικοί που τον συνόδευαν ή που δεν βρήκαν κατά τη σωματική του έρευνα.
Μην ξεχνάς ότι, κατά καιρούς, βρέθηκαν ανάμεσα στα καθίσματα περιπολικών, όταν αυτά μεταφέρθηκαν για επισκευή στο συνεργείο, όπλα και διάφορα άλλα αντικείμενα, τα οποία είχαν κρύψει κρατούμενοι ή άτομα που είχαν προσαχθεί με αυτά. Μετά την παράδοση του κρατουμένου στον προορισμό του, ερεύνησε εκ νέου το περιπολικό σου, για να βεβαιωθείς ότι ο κρατούμενος δεν έκρυψε μέσα σ’ αυτό παρόμοια αντικείμενα.
12. Ερεύνησε το κρατητήριο της υπηρεσίας σου, πριν οδηγήσεις σ’ αυτό κάποιον κρατούμενο. Αφημένα ή ξεχασμένα αντικείμενα από άλλους κρατουμένους μπορεί να χρησιμοποιηθούν για επίθεση, απόδραση ή αυτοκτονία. Πρόσφατα, συνάδελφός σου διώχτηκε πειθαρχικά, όταν αμέλησε να ερευνήσει το κρατητήριο της υπηρεσίας του, με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει ένας κρατούμενος, τον οποίο οδήγησε εκεί, με μια ζώνη που είχε αφεθεί από άλλο κρατούμενο. Επίσης, ερεύνησε αν τα παράθυρα και η πόρτα του κρατητηρίου είναι ασφαλή, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα κάγκελα, τα οποία πρέπει να ελέγχονται τακτικά. Έλεγξε λοιπόν αν είναι κανονικά στη θέση τους και δεν έχουν λιμαριστεί.
13. Αφαίρεσε από το γραφείο σου και μην αφήνεις εκτεθειμένα όπλα ή βαριά και επικίνδυνα αντικείμενα, όπως γυάλινα ανθοδοχεία, σταχτοδοχεία, χαρτοκόπτες κ.λπ., γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν εναντίον σου από κρατουμένους, τη στιγμή που τους καταγράφεις στο βιβλίο κρατουμένων ή να τα αφαιρέσουν κρυφά και να τα μεταφέρουν στο κρατητήριο.
14. Αν, κατά τη μεταφορά ενός κρατουμένου σε έναν προορισμό (π.χ. ανακριτή, δικαστήρια, νοσοκομείο κ.λπ.), αυτός σου ζητήσει να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα, πριν το επιτρέψεις, βεβαιώσου ότι δεν υπάρχει σ’ αυτήν έξοδος διαφυγής και ερεύνησε αν υπάρχουν όπλα ή άλλα αντικείμενα, τα οποία σκόπιμα μπορεί να έκρυψε εκεί, εκ των προτέρων, κάποιος φίλος του. Σε καμία δε περίπτωση, ο κρατούμενος δεν πρέπει να βρεθεί στον χώρο της τουαλέτας, μαζί με κάποιο άλλο πρόσωπο. Όσο ο κρατούμενος βρίσκεται στην τουαλέτα, μην απομακρύνεσαι από την πόρτα της, η οποία θα πρέπει πάντοτε να παραμένει ανοιχτή. Ανάκτησε τον φυσικό του έλεγχο όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
15. Μην επιτρέπεις να πλησιάζουν τον κρατούμενο άτομα, όταν τον μεταγάγεις ή όταν παραμένετε σε κάποιο χώρο. Εσύ θα αποφασίσεις, κατά την κρίση σου, αν θα επιτρέψεις κάποια συζήτηση μεταξύ του κρατουμένου και κάποιου τρίτου προσώπου.
16. Μη συζητάς με τον κρατούμενο θέματα που αφορούν στην υπόθεση για την οποία κατηγορείται. Ιδιαίτερα, όταν αυτή βρίσκεται στο στάδιο της προανάκρισης, ίσως του δώσεις άθελά σου πληροφορίες τις οποίες δεν πρέπει να γνωρίζει και δυσκολέψεις, με τον τρόπο αυτό, την ανάκριση. Είναι δυνατόν επίσης να αποπειραθεί να δραπετεύσει, με τις όποιες συνέπειες μπορεί να έχει η απόπειρα αυτή για σένα, αν αντιληφθεί από τη συζήτησή σας ότι η εξέλιξη της υπόθεσής του δεν είναι καλή.
17. Μην απαντάς σε οποιεσδήποτε προσωπικές ερωτήσεις που αφορούν εσένα και την οικογένειά σου. Πολλοί κακοποιοί είναι ιδιαίτερα έμπειροι στο να αποκτούν την εμπιστοσύνη των αστυνομικών και να πληροφορούνται διάφορες λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής. Τις πληροφορίες αυτές, ίσως τις χρησιμοποιήσουν μακροπρόθεσμα, για να απειλήσουν ή να εκβιάσουν τους ίδιους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Επίσης, από τέτοιου είδους συζητήσεις, δημιουργείται εξοικείωση με τους κρατουμένους, με αποτέλεσμα τον εφησυχασμό των αστυνομικών και την ελάττωση της προσοχής και της ετοιμότητάς τους.
Μην ξεχνάς! Οι κρατούμενοι βρίσκονται εκεί για κάποιο λόγο. Δεν είναι οι φίλοι σου. Ενώ πρέπει να τους φέρεσαι με σεβασμό και ευγένεια, δεν είναι ασφαλές να είσαι πολύ φιλικός μαζί τους ή να τους γίνεσαι υπερβολικά γνωστός.
18. Να αποφεύγεις, όσο είναι δυνατόν, να γίνονται αντιληπτές από τους κρατουμένους οι συζητήσεις, μέσω ασυρμάτου ή μεταξύ των συναδέλφων σου, οι οποίες αφορούν στο πρόγραμμα της μεταγωγής (τόπος προορισμού, χρόνος αφιξοαναχωρίσεως, δρομολόγιο, στάσεις κ.λπ.). Τηρώντας την τακτική αυτή, είναι δύσκολο να πληροφορηθούν το δρομολόγιο της μεταγωγής συνεργοί των κρατουμένων και έτσι αποτρέπεις πιθανή ενέδρα ή επίθεση απελευθέρωσής τους, σε κάποιο σημείο της διαδρομής.
19. Να περιμένεις μια «παγίδα» κάθε φορά που ένας κρατούμενος ζητά κάτι που θα σε φέρει κοντά του. Προσπάθησε να έχεις βοήθεια κάθε φορά που πρέπει να ελέγξεις οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιαστεί –πραγματικό ή όχι. Σε αυτά περιλαμβάνονται και κρατούμενοι που δείχνουν άρρωστοι, που έχουν λιποθυμήσει, που έχουν παραισθήσεις ή που γίνονται ξαφνικά βίαιοι. Όποια κι αν είναι η κατάστασή τους, είτε αληθινή είτε προσποιητή, ένας κρατούμενος που προσποιείται είναι πολύ επικίνδυνος. Κάλεσε όσες ενισχύσεις χρειαστεί, ακόμη και ιατρικό προσωπικό, αν η κατάσταση το απαιτεί. Αν χρειαστεί να ασφαλίσεις εκ νέου τον κρατούμενό σου, προσπάθησε να καλύπτεσαι από ενισχύσεις και κάνε το έξω από το όχημα μεταφοράς και όχι στον περιορισμένο χώρο των πίσω καθισμάτων.
20. Δείξε ότι είσαι επαγγελματίας και κατάλληλος για αυτό που κάνεις. Από τις εν γένει ενέργειές σου μπροστά στους κρατουμένους πρέπει να διαφαίνεται η σιγουριά, η γνώση, η σοβαρότητα, η ετοιμότητα, η υπευθυνότητα, η δυναμική κ.λπ. που διαθέτεις. Γενικά η παρουσία σου, τόσο από εμφάνιση όσο και από συμπεριφορά, πρέπει να αναδεικνύει τον επαγγελματισμό σου.
Για το λόγο αυτό, η στολή σου πρέπει να είναι πάντοτε καθαρή και σιδερωμένη και τα παπούτσια σου γυαλισμένα.
Μην εγκαταλείψεις τη συνήθεια να γυμνάζεσαι και να διατηρείσαι σε καλή φυσική κατάσταση. Μην ξεχνάς ότι, οι κακοποιοί, είτε είναι κρατούμενοι είτε όχι, θα σε «διαβάσουν» με προσοχή. Αν φαίνεσαι ότι είσαι «περισσότερο» από όσο μπορούν να καταφέρουν, θα διστάσουν πιθανώς να σου επιτεθούν με σκοπό να διαφύγουν. Σε καμία δε περίπτωση μην καταληφθείς από τη ρουτίνα και μειώσεις την προσοχή και την ετοιμότητά σου.
Άρθρο Του Αστυν Δ/ντή Ηλία Π. Λιάκου στο περιοδικό της Ελληνικής Αστυνομίας "ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ" "Μάιος-Ιούνιος 2009", Τεύχος 255
http://www.astynomia.gr
http://www.astynomia.gr
