Μηνυτήρια αναφορά για κράτηση ποινικών κρατουμένω​ν στα αστυνομικά κρατητήρια

ΕΝΩΣΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ     ΕΝΩΣΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

           ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ                                              ΚΙΛΚΙΣ

Θεσσαλονίκη, 27 Μαρτίου 2014
Αριθ. Πρωτ.: 53/2014

Τα Προεδρεία των Ενώσεων Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, μαζί με τη Νομική Σύμβουλο κ. Παναγιώτα ΦΑΡΜΑΚΗ, συναντήθηκαν σήμερα, όπως είχε προκαθοριστεί, με τον Αντιεισαγγελέα Αρείου Πάγου κ. Χαράλαμπο ΒΟΥΡΛΙΩΤΗ.  Σκοπός της συνάντησης ήταν η κατάθεση μηνυτήριας αναφοράς από μέρους των Ενώσεων για την κατάσταση που επικρατεί στην Γ.Α.Δ. Θεσσαλονίκης και στην Α.Δ. Κιλκίς, σχετικά με την χρόνια κράτηση ποινικών κρατουμένων στα αστυνομικά καταστήματα. Γεγονός που συντελείται παρανόμως, καθώς οι εν λόγω κρατούμενοι, σύμφωνα με τα φυλακιστήριά τους, πρέπει να μεταφέρονται στα αρμόδια σωφρονιστικά καταστήματα.

Από μέρους των Προεδρείων των Ενώσεων διατυπώθηκαν θέσεις και προτάσεις ώστε να αμβλυνθεί αυτό το τεράστιο πρόβλημα που καθημερινά καλείται να αντιμετωπίσει η Ελληνική Αστυνομία, και το οποίο δυστυχώς έχει γίνει καθεστώς. Σχεδόν σε όλες Υπηρεσίες των Γ.Α.Δ.Θ. και Α.Δ. Κιλκίς τα αστυνομικά κρατητήρια έχουν υπερκαλυφθεί, και η ύπαρξη ποινικών κρατουμένων σε αυτά δημιουργεί μεγάλη ανησυχία και προβληματισμό για τις συνθήκες κράτησής τους. Οι συνάδελφοι καλούνται με ελάχιστα μέσα να διαφυλάξουν τόσο την δημόσια όσο και την προσωπική τους ασφάλεια από ανθρώπους για τους οποίους η ελληνική Δικαιοσύνη αποφάνθηκε ότι χρήζουν περιορισμών.

Επίσης, τονίστηκε ότι με την ακολουθούμενη τακτική δεν επιτυγχάνεται ούτε ο στόχος του σωφρονισμού των ποινικών κρατουμένων. Και είναι φυσικό άλλωστε, αφού τα αστυνομικά κρατητήρια προορίζονται για κράτηση βραχέως χρονικού διαστήματος και όταν αυτή υπερβαίνεται, οι κρατούμενοι αποκτούν αντικοινωνική συμπεριφορά.

Το πρόβλημα αυτό είναι ακόμα πιο σύνθετο, αφού σε συνάρτηση με το πρόβλημα του κορεσμού των αστυνομικών κρατητηρίων, υπάρχει και το ανεπίλυτο πολλές φορές φαινόμενο των ελλιπών μέτρων υγιεινής. Αυτό συνήθως οφείλεται στο συνωστισμό που προκαλείται στους χώρους, καθώς και στις ασθένειες που κάτω από τις κρατούσες συνθήκες παίρνουν μορφή επιδημίας και απειλούν ακόμα και τους εργαζόμενους.

Η μηνυτήρια αναφορά ήταν το έσχατο μέσο που χρησιμοποίησαν οι Ε.Α.Υ. Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, καθώς κάθε άλλη προσπάθεια τους για επίλυση του ζητήματος έπεσε στο κενό. Άλλωστε, η ανώτατη δικαστική Αρχή της χώρας μας αποτελεί μοναδική επιλογή και ελπίδα, στην εφαρμογή των Νόμων και των διατάξεων, που επιδεικτικά αγνοούνται από τους αρμόδιους για το συγκεκριμένο ζήτημα.

 

 

 

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ  ΑΡΜΟΔΙΑΣ ΑΡΧΗΣ

 

ΑΝΑΦΟΡΑ-ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

 

ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

και

THΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ Ν.ΚΙΛΚΙΣ

 

Με την παρούσα θα θέλαμε ζητήσουμε την άμεση συνδρομή Σας για την οριστική διευθέτηση  μίας  κατάστασης η οποία είναι ευρύτατα γνωστή και ξεπερνάει την ελληνική επικράτεια και κάθε άλλο παρά  αρμόζουσα και  σύννομη είναι.  Πρόκειται για πρόβλημα  που  έχει  διαγνωσθεί και διαπιστωθεί από τους αρμόδιους φορείς, ήτοι τόσο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων  όσο και από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη   πλην όμως δεν έχει δοθεί  μέχρι σήμερα η επιτακτική και  οριστική λύση.

Οι Αστυνομικοί κατά τη μεταφορά των κρατουμένων (υποδίκων και καταδίκων) στα Σωφρονιστικά καταστήματα  συναντούν κατά κανόνα την  άρνηση των υπευθύνων αυτών  να παραλάβουν τους προς αυτούς προοριζόμενους κρατουμένους,  προβάλλοντας λόγους πληρότητάς τους , με αποτέλεσμα  να παραμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα στα αστυνομικά κρατητήρια και συνακόλουθα να  καταστρατηγούνται συστηματικά  θεσπισμένα Προεδρικά Διατάγματα που αφορούν στην προστασία της ασφάλειας και της υγιεινής των αστυνομικών υπαλλήλων, της δημόσιας ασφάλειας, αλλά και της υγιεινής, ασφάλειας και διασφάλισης στοιχειωδών όρων αξιοπρεπούς ανθρώπινης διαβίωσης των κρατουμένων με  παρεπόμενο αποτέλεσμα  να καταπατώνται θεμελιώδεις διατάξεις της   ΕΣΔΑ.

 

ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ

 

•           Άρθρο  66 παρ. 6  Π.Δ.  141/1991

«Στα αστυνομικά κρατητήρια δεν επιτρέπεται η κράτηση υποδίκων ή καταδίκων που προορίζονται για Σωφρονιστικό Κατάστημα, με εξαίρεση τον απολύτως αναγκαίο πριν την μεταγωγή χρόνο και εφόσον δεν είναι δυνατή η απευθείας μεταγωγή και παράδοση σ' αυτό».

•           Άρθρο  52 ΠΚ παρ. 1

«Η  ποινή  της  Κάθειρξης  είναι  ισόβια  ή  πρόσκαιρη  και  εκτελείται  σε  καταστήματα  ή  τμήματα  καταστημάτων που προορίζονται   αποκλειστικά γι` αυτήν.»

 

•           Άρθρο 284 ΚΠΔ παρ. 1

« 1. Εκείνος που εναντίον  του  εκδόθηκε  ένταλμα  προσωρινής   κράτησης   οδηγείται   στις   φυλακές  των  υποδίκων  και  παραδίδεται στον διευθυντή τους μαζί με το ένταλμα προσωρινής κράτησης.  Η σχετική έκθεση που συντάσσεται εντάσσεται στη  δικογραφία.  Από  την  ημέρα που έγινε η παράδοση αρχίζει η διάρκεια της προσωρινής κράτησης.  Αν  όμως  ο  κρατούμενος  είχε κρατηθεί πριν από την ημέρα αυτή επειδή  είχε συλληφθεί επ αυτοφώρω ή με  ένταλμα  η  διάρκεια  της  προσωρινής  κράτησης θεωρείται ότι άρχισε από την ημέρα που κρατήθηκε η ημέρα αυτή  καθορίζεται  ειδικά  στο  ένταλμα  προσωρινής  κράτησης. Επίσης έκθεση  συντάσσεται και κατά την απόλυση εκείνου που προσωρινά κρατήθηκε. »

 

•           Άρθρο 552 ΚΠΔ παρ.1

« Η έκτιση της ποινής  που  επιβλήθηκε  με  την  καταδικαστική  αμετάκλητη  απόφαση  γίνεται  σύμφωνα  με  τις σχετικές  διατάξεις του ποινικού κώδικα και των ειδικών νόμων για  την  εκτέλεση  των  ποινών.  Για  την  παράδοση εκείνου που καταδικάστηκε στη φυλακή,  προκειμένου να εκτίσει τη στερητική της ελευθερίας ποινή,  συντάσσεται  έκθεση,  υπογραφόμενη  από  τον  κλητήρα  ή από το όργανο της δημόσιας  δύναμης που τον παραδίδει και από το διευθυντή  της  φυλακής  που  τον  παραλαμβάνει. Η έκθεση επισυνάπτεται στη δικογραφία.»

 

Από τις ανωτέρω και πλήθος άλλων διατάξεων συνάγεται ευθέως και δεν καταλείπεται η παραμικρή αμφιβολία ως προς το ότι τα κρατητήρια των Α.Τ. ή των κατά τόπους Αστυνομικών Διευθύνσεων δεν είναι χώρος  κράτησης των υποδίκων ούτε έκτισης των ποινών των καταδίκων. Εν  τούτοις κατά κανόνα ακυρώνονται στην πράξη όλες αυτές οι διατάξεις με την παραμονή επί μακρώ, ήτοι  για ολόκληρους μήνες, των υποδίκων και καταδίκων στα κρατητήρια της Αστυνομίας καθώς δεν υπάρχει χώρος για αυτούς  στα Σωφρονιστικά καταστήματα.

 

Ενδεικτικά :  Σε Τμήματα της  Γενικής Αστυνομικής Δ/νσης Θεσσαλονίκης  κατά μέσο όρο κρατούνται αυτή τη στιγμή 170 κρατούμενοι  (ποινικοί κατά ποσοστό 90%) και για 8 μήνες κατά μέσο όρο.

Στο Α.Τ. Κιλκίς  κρατούνται κατά κανόνα 10 κρατούμενοι (ποινικοί ) για 4 μήνες κατά μέσο όρο,  σε κρατητήριο χωρητικότητας 9 ατόμων.

 

Η μακρά παραμονή στα ανωτέρω αστυνομικά κρατητήρια αποδίδεται στην άρνηση της Δικαστικής Φυλακής Θεσσαλονίκης (Διαβατά) να παραλάβει  τους προορισμένους για αυτή κρατουμένους. Η  επανειλημμένη αυτή άρνηση  ερείδεται στην πληρότητα των φυλακών.  Η άρνηση δε αυτή δεν απαντάται μόνο στο συγκεκριμένο Σωφρονιστικό Κατάστημα. Σε ολόκληρη την επικράτεια τα Σωφρονιστικά Καταστήματα αντιμετωπίζουν το τεράστιο και δυσεπίλυτο μέχρι τώρα πρόβλημα της πληρότητας το οποίο ασφαλώς μετακυλύεται στην  Αστυνομία  καθώς έχει ως επακόλουθο οι υπόδικοι και κατάδικοι να στοιβάζονται στα κρατητήρια των ΑΤ και ΤΑ.

 

 

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

 

Οι υποδομές των αστυνομικών κρατητηρίων δεν είναι  κατάλληλες για μακρά παραμονή κρατουμένων γεγονός απολύτως εύλογο δεδομένου  του σκοπού  αυτών που δεν είναι άλλος από  την κράτηση ατόμων για  μικρά διαστήματα,  κατά την προδικασία ή σε  περίπτωση μεταγωγής.  Ως εκ τούτου υπολείπονται κατά πολύ από τα σωφρονιστικά καταστήματα   αφού δεν προορίζονται για μακρά παραμονή κρατουμένων και συνακόλουθα δεν παρέχουν τις αναγκαίες για  μακρά  διαβίωση υποδομές. Έτσι τα κρατητήρια αυτά διαθέτουν περιορισμένη επιφάνεια (τ.μ)  και ανεπαρκείς χώρους υγιεινής (λ.χ. από το Α.Τ. Αμπελοκήπων και το Τ.Α. Καλαμαριάς –Θεσσαλονίκη- μεταφέρουν  κάθε 15 ημέρες με περιπολικό τους κρατουμένους σε άλλα Τμήματα ή στη ΓΑΔΘ  για να κάνουν μπάνιο!), ενώ στερούνται πλήρως χώρου που να επιτρέπει τον προαυλισμό των κρατουμένων. Οι κρατούμενοι δε  κατά κανόνα υπερβαίνουν σε αριθμό το μέγιστο  για το οποίο προορίζονται να φιλοξενούν τα κρατητήρια.   Αυτονόητο είναι ότι κρατούμενοι επί μήνες σε κρατητήρια και κινούμενοι αποκλειστικά και μόνο στα ελάχιστα τετραγωνικά που τους αναλογούν στο κρατητήριο,  εμφανίζουν προβλήματα στις αρθρώσεις και δυσκαμψία με την πάροδο του χρόνου.

Τεράστιο πρόβλημα αποτελούν  οι συνθήκες  υγιεινής  που  είναι σε τριτοκοσμικό σχεδόν επίπεδο  με την  καθαριότητα να μην αγγίζει  ούτε τα στοιχειώδη επίπεδα,  και κατ επέκταση  ο κίνδυνος μετάδοσης μολυσματικών νόσων είναι διαρκώς ορατός .

Αναμφίβολα ανακύπτουν  ζητήματα ασφάλειας, καθώς τα κατά τόπους Τμήματα δεν διαθέτουν επιπλέον προσωπικό ή κάποια ειδική ομάδα η οποία θα αναλαμβάνει τη φύλαξη των (πολυάριθμων) κρατουμένων. Έτσι οι αστυνομικοί, μέσα στον υπόλοιπο φόρτο εργασίας που τους δημιουργεί το ευρύτατο φάσμα των καθηκόντων  με τα οποία είναι επιφορτισμένοι και διεκπεραιώνουν πολλές φορές με προσωπική θυσία και υπέρβαση των βιολογικών ορίων τους, είναι επιφορτισμένοι και με τη φύλαξη των κρατουμένων. Ο κίνδυνος  μίας ομαδικής  αντίδρασης ή μίας απόδρασης κρατουμένου είναι διαρκώς ορατός καθώς τα τμήματα δεν έχουν και την αριθμητική πολυτέλεια να διαθέτουν περισσότερους από έναν αστυνομικούς στη φύλαξη των κρατουμένων στα κρατητήριά τους. Είναι ενδεικτικό ότι μέσα σε διάστημα λίγων μηνών έχουν υπάρξει αρκετά κρούσματα απόπειρας απόδρασης από κρατητήρια.

Αυτό έχει ως ένα ακόμα αποτέλεσμα   αστυνομικοί χωρίς να ευθύνονται  για πειθαρχικά παραπτώματα και πολύ περισσότερο για  ποινικά  κολάσιμη συμπεριφορά  να  οδηγούνται σε πειθαρχικό έλεγχο,  ενίοτε και στη Δικαιοσύνη,  και να υφίστανται κυρώσεις   χωρίς να ανάγονται τα συμβάντα αυτά σε οποιαδήποτε υπαιτιότητά τους.

 

 

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

 

Όλα τα ως άνω πραγματικά περιστατικά τα οποία αποδίδονται στην παρούσα   με απόλυτη φειδώ καθώς η πραγματικότητα  είναι πολύ χειρότερη συνθέτουν μία κατάσταση   μη βιώσιμη, η οποία συγχρόνως  εγείρει τεράστια ηθικά ζητήματα και καθιστά τη χώρα μας υπόλογη απέναντι στην Ευρώπη και το σύγχρονο κόσμο για τα επίπεδα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

Σύμφωνα με το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)  «Ουδείς επιτρέπεται να υποβληθεί εις βασάνους ούτε ποινάς ή μεταχείρισιν απανθρώπους ή εξευτελιστικάς».

Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι οι ως άνω περιγραφείσες  υφιστάμενες συνθήκες κράτησης στα κρατητήρια  δεν είναι συμβατές με τους όρους προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και απόλαυσης των δικαιωμάτων των κρατουμένων. Παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα των κρατουμένων και δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι συνιστά  απάνθρωπη μεταχείριση κατά την έννοια του άρ. 3 ΕΣΔΑ. Η κράτηση των υποδίκων και καταδίκων στα κρατητήρια των Τμημάτων απέχει πολύ από τις  ελάχιστες προϋποθέσεις σεβασμού της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι καθιερωμένες διεθνώς με πλήθος νομοθετημάτων και με κορωνίδα όλων την ΕΣΔΑ.

Επιπροσθέτως  η επί μακρώ  κράτηση,  σε αστυνομικό κρατητήριο συνιστά έκτιση ποινής σε χώρο που κατά ρητές διατάξεις του νόμου  δεν είναι ο προβλεπόμενος για αυτό,  αφού αποκλειστικά το κατάστημα κράτησης προορίζεται για αυτήν. Είναι αδιανόητο κι όμως πραγματικό συμβάν να εκτίουν όλη τους την ποινή κατάδικοι σε κρατητήρια Τμημάτων και να λαμβάνουν αποφυλακιστήριο από αυτά, καθώς ουδέποτε μεταφέρθηκαν σε σωφρονιστικό κατάστημα!

 

 

ΕΠΕΙΔΗ δημιουργείται και συντηρείται κατ αυτόν τον τρόπο ένας φαύλος κύκλος με τις φυλακές να ασφικτυούν, τους προσεχώς τροφίμους των φυλακών να είναι σε αναμονή και να στιβάζονται στα κατά τόπους Τμήματα,  τους αστυνομικούς υπαλλήλους να συναντούν την άρνηση των σωφρονιστικών υπαλλήλων να τους παραλάβουν και  από την άλλη να βρίσκονται υπόλογοι για την   πρακτική αδυναμία να τους κρατήσουν οι ίδιοι στα Τμήματα!

 

ΕΠΕΙΔΗ συστηματικά, με όλη αυτή την κατάσταση (άρνηση σωφρονιστικών υπαλλήλων να παραλάβουν τους υποδίκους και καταδίκους που μεταφέρονται στα καταστήματα κράτησης), καταπατούνται διατάξεις του νόμου και  εντολές  Εισαγγελέων  που καθίστανται άνευ νοήματος καθώς  παραμένουν ανεκτέλεστες γεγονός απαράδεκτο για ένα ευνομούμενο κράτος.

 

ΕΠΕΙΔΗ η  κατάσταση αυτή εκθέτει  τη χώρα στον  κίνδυνο καταδίκης από το ΕΔΔΑ, και μάλιστα όταν  έχει ήδη  καταδικαστεί επανειλημμένως  για πλήθος περιπτώσεων  παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (βλ. υπόθεση Dougoz κατά Ελλάδος-19.10.2000, υπόθεση  Kaja κατά Ελλάδος - 27.7.2006, υπόθεση Zontul κατά της Ελλάδος  - 17.01.2012, υπόθεση Tsitsiriggos κατά της Ελλάδος – 2009, κ.α) 

 

ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ

 

ΖΗΤΟΥΜΕ  να διευθετηθεί άμεσα και οριστικά  το χρόνιο πρόβλημα της  αδυναμίας μεταφοράς  των  κρατουμένων σε καταστήματα κράτησης, καθώς Εσείς και το ΕΔΔΑ είστε η ύστατη  πλέον ελπίδα για αυτό .

Και να αποδοθούν  τυχόν ευθύνες για την υπάρχουσα κατάσταση.

 

 

Με σεβασμό και εκτίμηση